Westerse en Oosterse filosofie

Sagita reageerde met een heel duidelijke versie van onze Westerse filosofie  op mijn vorig logje over het kennen van jezelf. Het lijkt haaks te staan op wat ik probeerde te vertellen vanuit mijn Oosterse benadering die niet helemaal zuiver overkomt en het zette me weer even netjes terug bij het feit dat westerse en oosterse filosofie niet zonder misverstanden is samen te voegen tot een geheel.  Alle filosofieën en religiën  kunnen overeenkomen als een weg naar liefde, mededogen en vriendelijkheid, maar de filosofiën op zich zijn te verschillend om samen te kunnen voegen en is mijns inziens niet zinvol omdat iedere filosofie zijn eigen waarden heeft, die meestal heel zorgvuldig is opgebouwd.

Sagita schreef:

Het ik/ego/ich is een fundamenteel onderdeel van de persoonlijkheid. Het wordt gevormd in de eerste levensjaren als dat wat niet de ander is. Noodzakelijk voor de ontwikkeling van identiteit. Een persoonlijkheid zonder ik/ego/ich bestaat niet. Althans dat is dan iets zonder besef van identiteit en ook iets dat geen besef heeft van de ander. Zonder ik is er geen ander. Het ik ontwikkeld zich in de interactie met de ander. De ander zegt wie je bent. In eerste instantie de ouders, die je een naam geven en je benoemen in ik en jij.
Je hebt het ik (voor mijn part egoïsme) ook nodig om te overleven. 

Zo als ik het nu zie dankzij jouw uitleg is dat het westerse denken uitgaat van dat wat zich heeft gevormd in de eerste levensjaren als een vaststaand en op zichzelf staand iets. Ook Descartes heeft daar een behoorlijk steentje aan bijgedragen door te stellen: Ik denk dus ik ben. 

De Oosterse filosofie daarintegen gaat in alles uit van afhankelijk ontstaan.  Het mensbeeld  kent binnen dat geheel 5 skanda's.

Een verzameling onderdelen die samen een karakteristiek lichaam of voorwerp vormen.

Een auto is samengesteld uit een verzameling wielen, een frame, een motor, stoelen, carrosserie, enz., afzonderlijk, of los van elkaar is het een verzameling onderdelen.

Technisch gezien vormen deze 5 basis elementen een wezen of entiteit.

In persoonlijke zin liggen de vijf Skanda's ten grondslag aan de verschijning van elke (levens)vorm. Samen vormen zij een persoonlijkheid.

De 5 Skanda's zijn ongeacht de actieve of potentiële staat, de voorwaarde voor elke levensvorm. In mineralen is latent bewustzijn aanwezig, en daarmee latent de Skanda's. In de mens zijn al de 5 elementen actief. Deze elementen staan binnen het Boeddhisme bekend als:

Rupa: Vorm. Elke vorm is beperkt.

Vedana: Zintuig. Contact en respons.

Sanna: Gewaarwording. Het opmerken en het aanpassen van gevoel (instinkt)

Sankhara: Leren. De verstandelijke indruk, die voortkomt uit Vedana en Sanna de elementen voor bewustzijn.

Vinnana: Bewustzijn. De relatie tussen Subject en Object. De geest als schepper van de persoonlijkheid.

Over deze gegevens wordt uitgebreid ingegaan in studies en meditatie. Een korte benoeming als hierboven is onvoldoende.

Het B.  duikt daar dus  dieper in en 'werkt' daarmee onderzoekt, analyseert en bemediteerd het verder aan de hand van wat de Boeddha onderwees om te onderzoeken of het ook met mijn eigen ervaringen overeenkomt dat de Skanda's geen zelf of 'ik' zijn, en niet behoren tot een zelf of 'mij'. Er is geen eigenaar van de vijf khandhas. Al hetgeen tot de Skhandhas behoort is niet-zelf, al denken we dat 'dit is mijn lichaam', 'dit is mijn geheugen', of 'dit zijn mijn gedachten'. Het lichaam en alle andere aspecten van 'jezelf' zijn volgens het boeddhisme niet van jezelf, maar zijn ontstaan als gevolg van oorzaken, en zijn zelf ook weer een oorzaak voor het ontstaan van nieuwe gevolgen of fenomenen. Hun bestaan is slechts tijdelijk, alle fenomenen komen tot een einde. De vijf Skhandhas hebben geen essentie en daarover gaat dan weer de bekende Hart Soetra

Een heel verhaal, het kon helaas niet korter om niet weer tot verwarring te leiden. Laat het duidelijk zijn dat iedere filosofie zijn eigen waarde heeft en dat het niet handig is om gegevens onderling te verwisselen of te snel te denken dat er met iets HETZELFDE bedoeld wordt.  Het gaat om duidelijkheid en omdat het leuk is te filosoferen en me te verdiepen in hetgeen me beweegt. Ik verwacht niet dat een complet filosofie in een blogje duidelijk kan worden als ik daar zelf nog dagelijks mee bezig ben en me ermee uiteenzet. Wel hoop ik dat het verhaal op zich duidelijk is.

Mens ken uzelf is voor mij een eindeloos en fascinerend gegeven in deze context .

Echt vakantie

Gisteren met zoon en kleinzoons twee uur gewandeld in Markelo.
Het was heerlijk maar dan voel ik wel dat ik het niet meer gewend ben.

Voorbereiden.

Het gaat er toch van komen. Eind augustus even een paar dagen ertussenuit.
Vandaag een fototas gehaald en er moet nog een kop komen voor op het eenpootstatief.  In de brandende hitte de stad in. Dat is geen lolletje. Ik zit liever uitgestrekt op ons balkonnetje, maar we zijn geslaagd.
Het is bijna te heet om te bloggen. Maar voor mij mag het zo een poosje blijven.

Vanmorgen in de Heemtuin rondgewandeld. Heerlijk samen zo'n vrije dag en leuke dingen doen.
Hier nog een resultaat ervan.

Mens ken uzelf

Stond er op het Orakel van Delphi.

Nou dan heb ik nog wel even wat te doen want bewustzijn is even onuitputtelijk als het hele universum.

In veel verschillende teksten uit de oude wijsheid kom je woorden tegen die in dezelfde richting wijzen en het belang daarvan aangeven.

Socrates zegt: ‘Ik moet eerst mezelf leren kennen, zoals de inscriptie van Delphi zegt. Om nieuwsgierig te zijn over dingen die mij niet aangaan, terwijl ik nog steeds onwetend ben over mijn eigen zelf, zou belachelijk zijn.'

Nou geef ik me graag aan die belachelijkheid over, maar zie ook wel hoe belangrijk het is me naar binnen te keren. Nangpa, is de Tibetaans Boeddhistische naam voor iemand die zich naar binnen keert.

Tat tvam asi, ‘U bent Dat,’ zegt Svetaketu’s vader, en geeft daarmee uitdrukking aan dezelfde thema van zelfontdekking en zelfkennis (Chandogya Upanishad, 6.8.7).

De Taoistische wijze Lao-tzu maakte onderscheid tussen twee manieren van kennen: ‘Zij die anderen kennen, zijn wijs. Zij die zichzelf kennen, zijn verlicht’ (Tao Te Ching, 33).

Ook Jezus was dit gegeven niet onbekend dat lees je in de woorden die hij sprak toen de Farizeeën wilden weten wanneer het koninkrijk van God zou komen. Hij antwoorde:

 ‘Het koninkrijk van God komt niet met zichtbare tekenen: Noch zullen ze zeggen, Hier is het! Of, daar is het! Want, zie, het koninkrijk van God is binnenin u'.

En tot slot vond ik dat de zesde boeddhistische patriarch, Hui-neng,  zijn discipel Shen-hui eraan herinnerde dat een lering over verlichting noch de werkelijkheid noch feitelijke kennis ervan is:

'Wanneer uw geest verlicht is, zult u de essentie van de geest kennen, en dan kunt u het pad op de juiste manier betreden. Nu wordt u misleid door begoocheling, en kent u de essentie van uw geest niet. En toch durft u mij te vragen of ik de essentie van mijn geest ken. Als ik die ken, ken ik die zelf, maar het feit dat ik deze ken kan niet verhelpen dat u door begoocheling wordt misleid. En evenzo, als u de essentie van uw geest kent, zal dit kennen door u mij niet baten. Waarom leert u haar niet zelf zien en kennen in plaats van het aan anderen te vragen?’     – Platform Sutra, hfst. 8 (44)

Veel Theorieën die in de praktijk hun waarden gaan bewijzen. Eenmaal onderweg naar bewustwording van het zelf of beter gezegd, naar dat wat ik ben en wat dat allemaal inhoudt en te vertellen heeft, val ik om van verbazing en kijk met steeds grotere nieuwsgierigheid naar de wereld die binnenin mij leeft en die werkelijk even groot is als de mensheid en het universum, want hoe zou ik anders alles met mijn bewustzijn kunnen bevatten?

En zo heb ik het kringetje deze keer in het zonnetje rond gebreid.

Een hemels bruidsboeket als symboliek zoals in het Hooglied het  Eén zich met het Al verbind en

EEN wordt in ALLES.