zondag 3 november 2013

Filokalia

Vanmorgen pakte ik, omdat ik even iets op wilde zoeken dat ik meende daar gelezen te hebben, de Filokalia weer eens in handen. De mystieke teksten van de woestijnvaders en werd weer gegrepen door de prachtige dingen die daarin gezegd worden.

Ja ik weet het, er zijn velen die zich verzetten tegen het alloude plaatje van de christelijke kerken die eeuwenlang ons geïndoctrineerd hebben met beelden en boetedoening hetgeen ons tot schuldige wezens deformeerde. De uiteindelijke uitkomst daarvan is dat velen een beeld hebben opgebouwd met weerstand tegen een vervreemdend woordgebruik en zich van kerken afwenden. Daar niets meer van willen weten door de meestal gedragen christelijke woorden die in kerken door hun voorgangers gebezigd worden en er weinig liefde mededogen in de menselijk (kerkelijk) maat te vinden is.
Hopelijk brengt Paus Franciscus daar weer wat verandering in.

Toch, wanneer we in de mystiek gaan kijken en kunnen ontgroeien aan de door ons opgebouwde (voor)oordelen, waar ikzelf niet vreemd aan ben, komt er een wijsheid naar boven in die teksten waar veel inzichten uit geput kunnen worden. Het is dan zaak om de beelden die we daarover hadden te ontstijgen en te lezen wat er staat. Geen plaatjes en concepten meer plakken op woorden die ons niet zinnen omdat we er een idee van vroeger aan over hebben gehouden, maar open staan voor wat er werkelijk bedoeld wordt, want die mystieke teksten zijn wel degelijk aan onze persoonlijke verbeelding ontstegen.

Zo krijg ik een heel ander idee over het koninkrijk der Hemelen als ik lees wat Evagrius Ponticus schrijft in de Filokalia. Daarbij wil ik aantekenen dat deze teksten alleen maar geschreven kunnen zijn vanuit de persoonlijke ervaring en dus vanuit menselijk perspectief doodgewoon haalbaar zijn voor iedereen en uit te proberen door je erin te verdiepen en het je eigen te maken of te zien hoe het functioneert.
Hij schrijft letterlijk:

Het koninkrijk der Hemelen is, 
naast waarachtig spiritueel inzicht
in de bestaande werkelijkheid,
gelijkmoedigheid van de ziel.

Dat zet het koninkrijk der hemelen niet ergens ver van ons weg, maar dat betekent dat het hier en nu te vinden is onder de juiste innerlijke omstandigheden. Dat zou toch prachtig zijn. Kijk en daar kunnen we uit gaan proberen of ons leven 'paradijselijker' zou worden als we ons met zulke teksten uiteen gaan zetten en ze in ons leven gaan verwerkelijken.

De volgende vraag is dan: wat is waarachtig spiritueel inzicht in de bestaande werkelijkheid. Evenzo als, wat is gelijkmoedigheid van de ziel.

Daar worden o.a. hele boeken over geschreven maar uiteindelijk is het een zoektocht in jezelf van steeds weer een weg vinden, je spiegelen en met een open mind blijven kijken en toetsen. Een weg die ieder voor zich gaan kan. Soms door het lezen van teksten en er staan er bijvoorbeeld meer dan genoeg in de Filokalia, of teksten uit andere stromingen.

Ik vond een weg in Boeddhistische teksten en lessen die me steeds meer inzicht gaven, en het grappige is dat het ook doorwerkte in de christelijk mystieke teksten waardoor ik er nu van kan genieten zonder last te hebben van die oude concepten die ik met me meedroeg en open en vrij steeds weer kan kijken hoe die aanwijzingen bij mij in elkaar steken. Heb ik inzicht en gelijkmoedigheid en weet ik wel wat daarmee bedoeld wordt, want ook daar zit ik er nog zo vaak naast met die oude ideeën over wat gelijkmoedigheid is. Nu weet ik dat het in ieder geval niet betekent dat alles plat en zonder emoties is. Er is een grote betrokkenheid in gelijkmoedigheid. Daar alleen al zou je een heel boek over kunnen schrijven. Het is iedere keer weer spitten in mezelf en oplettend zijn. En ik merk, mijn leven is er echt wat 'paradijselijker' van geworden. ;-) Het werkt dus.


De sleutel

Ik heb een label: Filokalia gemaakt en ben van plan er meer over te schrijven.

7 opmerkingen:

  1. glimlach een goede zondag dus.
    graag gelezen in alle gelijkmoedigheid

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik vind het altijd prettig om dan toch even inhoudelijk te reageren, als je het goed vindt.
    Wat mij meteen opvalt is de uiteindelijke overeenkomst tussen die omvangrijke teksten en de eenvoudige woorden van Krishnamurti, hier door mij vrij vertaald: loop niet achter een goeroe aan (dominee, pastoor, boeken) maar ga het spoor terug in jezelf. Beschouw je zelf, kijk wie je werkelijk bent. Dat is de essentie van je bestaat. De rest is spielerei (zie zijn toespraak in New York in 1943).

    Ik vind het mooi, die overeenkomst tussen de geloven die zich, ondanks de omvang der boeken, toch zo gemakkelijk tot de essentie laat terugbrengen. Waarom zouden we die boeken dan nog lezen, Elly? Is dat toch weer niet een poging om die essentie te omzeilen. Is het niet zoals K. zei: 'kruip in uw eigen ziel, doe het NU.'
    Waarom doen we dat dan niet? Waarom hebben we zoveel boeken nodig terwijl ze allemaal naar dat ene punt toewerken?
    Waarom is zelfs deze reactie al te uitgebreid.

    Alle woorden moeten toch verstommen bij dat ene advies: doe het NU.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik vind het heel fijn dat je inhoudelijk reageert Plato.
    Ik vraag me af of het inderdaad zoals jij zegt: zo gemakkelijk is om tot de essentie van jezelf in te keren. Krishnamurti was daar ook niet zo hoopvol over en besteedde zijn hele leven om tekst en uitleg te geven en toch werd het maar mondjesmaat en heel moeizaam door zijn publiek verinnerlijkt.
    Waarom doen we dat dan niet? vraag je. Ik denk dat jouw reactie helemaal niet te uitgebreid is. K. zelf had onnoemelijk veel woorden nodig om dat wat hij bedoelde tot uitdrukking te brengen en zelfs in gesprekken met wetenschappers, die toch geen domme jongens zijn neem ik aan :-) kwam tot uitdrukking dat ze maar moeizaam tot de kern van zichzelf door konden dringen. Dus zo vreemd is het niet dat er maar enkelingen zijn die de essentie vatten.
    Woorden zullen altijd noodzakelijk zijn om te communiceren en te vertellen, daar had K. kennelijk niets op tegen, hij communiceerde zelf zijn hele leven met ons. Waar hij TEGEN was, was het klakkeloos volgen en de naam GURU, kerken etc. had een slechte klank voor hem omdat dat in die tijd en nu vaak nog, klakkeloos ergens achteraanlopen impliceerde, volgen zonder jezelf iets verder en diepers af te vragen. Dus riep hij op tot analyse en reflexie van het Zelf. En als je dat doet op zijn aanwijzing is dat net zo goed een vorm van volgen, maar wel aan de hand van het uitproberen en zo zelf de ervaringen op te doen. Want daarover zegt hij heeeeel veel. Stelt vragen over zekerheid en andere dingen tot op het bot
    In feite is dat hetzelfde als wat de Boeddha deed en ook wat Jezus zei, dus eigenlijk niets nieuws onder de zon. Maar wij hebben er dogma's van gemaakt wat weer leidt tot klakkeloos volgen. Maar ook daar; in de essentie roepen ook zij op tot zelf reflexie en inkeer. We hebben hier en daar iemand nodig die voor ons de juiste vragen over het zelf stelt en laat zien hoe we met ons zelf en de ziel aan de slag kunnen gaan. En dan volgt: Doe het NU. Maar we moeten eerst weten WAT we ons NU af moeten vragen over het zelf en de ziel zodat we erin kunnen kruipen en als we dat weten, gaan we constant vragen stellend en toetsend op weg. Dat is de weg die door alle grote leraren gewezen wordt.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. mooie antwoorden van jullie twee om te lezen
    groetjes

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Elly, ik heb nog een reactie en misschien heeft ook Ferrara daar dan wat aan.

    Deze week las ik een boek van Shri Nirsargadattta Maharaj. Eigenlijk is het geen boek maar een verzamling van 55 gesprekken met bezoekers (opgenomen op de band en vertaald in het Engels en later in het Nederlands)
    Hij zei (in grote lijnen en in zekere zin) ook wat Krishnamurti zei.

    Shri Nirsagadatta leefde van 1897 tot 1981. Hij was een arme man uit de sloppen van Bombay. Hij hield zich bezig met het zgn. non-dualisme.
    Hij zat aan bij een goeroe. Deze spoorde hem aan diep in zichzelf te schouwen om te zoeken naar zijn werkelijke oorsprong. Hij zei: ga kijken naar wat je NIET bent. Uiteindelijk krijg je daardoor steeds meer zich op wat je wel bent. Deze goeroe stierf jong en gaf Shri als laatste raad:
    Vergeet je goeroe niet en....schouw in jezelf en zeg: 'ik Ben,' Dat is alles.

    Shri deed dat.... langzamerhand kijkend, voelend, beschouwend werd hij iemand die inzag dat ons huidige leven een vluchtige, voorbijgaande wereld is. Niets, helemaal niets is blijvend. Je kunt het daarom gevoegelijk afzweren. Dat deed hij ook. Hij kwam tot de slotsom dat er iets in ons allen is dat voorbijgaat aan het vluchtige, een soort mainstream die blijvend is. Zoals de gang van de seizoenen, de gang der planeten iets onbeïnvloedbaars is en van alle tijden.

    Het probleem is met Krishnamurti inderdaad: hij heeft vast gelijk maar wij kunnen er niet bij en dat maakt ons vaak wanhopig. Shri Nisargadatta zet ons echter heel praktisch aan het werk: ga maar opsommen wat je niet bent. Die oefening is wel te maken. Het zal een flinke lijst opleveren.
    Terwijl je die lijst overdenkt en maakt (met alle aandacht die in je is, dus niet heel simpel met een makkelijke afwijzing), krijg je dus steeds meer zich op je ware, van alle tijden zijnde zelf. Daar zit wel iets bemoedigends in.

    De non dualistische stroming wijst goden af. God leidt de wereld niet, dat doe je zelf, zegt hij. Dat schept nogal wat verantwoordelijkheid.
    De gevoelens die bij het lezen mij doorstroomden waren gemengd. Want mensen doen in hun imperfectie toch allemaal mooie, wijze, rare, lieve dingen. Door die allemaal weg te zette als zijnde een schijnwereld, doe je het menselijk bestaan, zo lijkt het, te kort. Dat menselijk bestaan is toch niet alleen gemaakt opdat we alles zullen afwijzen? Zo dacht ik en ik hink daarbij een beetje.
    Misschien zou Krishnamurti aan het einde van de filosofische lijn moeten staan. Pas als wij het leven voldoende genoten hebben, zijn wij rijp voor verder leren. Daar in de verte wenkt Krishnamurti. We kunnen pas bij hem komen als we daar klaar voor zijn.



    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wat fijn Plato dat je je in de woorden van Shri hebt kunnen vinden. Ik denk dat er niet zoveel anders staat dan wat K. bedoelt en wat ik echt ook in het Boeddhisme en de Theosofie weer tegenkom als je je er heel erg in verdiept. Zelfs de Mystic overstijgt het Godsbeeld.
      Ik kan me voorstellen dat je daarbij een beetje hinkt, want het valt niet mee tot de conclusie te komen dat alle wat je dacht dat goed was onderuitgehaald zou kunnen worden. Maar juist daar zit de sleutel denk ik. Introspectie is niet eenvoudig en boort steeds diepere lagen aan van misschien wel meer bescheidenheid tot op het bot. :-). We kunnen die weg stap voor stap gaan en dan tot grote ontdekkingen komen.
      Misschien bestaan er geen God of Goden BUITEN onszelf. Wie weet...???

      Verwijderen

Blogarchief

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...