Vanmorgen pakte ik, omdat ik even iets op wilde zoeken dat ik meende daar gelezen te hebben, de Filokalia weer eens in handen. De mystieke teksten van de woestijnvaders en werd weer gegrepen door de prachtige dingen die daarin gezegd worden.
Ja ik weet het, er zijn velen die zich verzetten tegen het alloude plaatje van de christelijke kerken die eeuwenlang ons geïndoctrineerd hebben met beelden en boetedoening hetgeen ons tot schuldige wezens deformeerde. De uiteindelijke uitkomst daarvan is dat velen een beeld hebben opgebouwd met weerstand tegen een vervreemdend woordgebruik en zich van kerken afwenden. Daar niets meer van willen weten door de meestal gedragen christelijke woorden die in kerken door hun voorgangers gebezigd worden en er weinig liefde mededogen in de menselijk (kerkelijk) maat te vinden is.
Hopelijk brengt Paus Franciscus daar weer wat verandering in.
Toch, wanneer we in de mystiek gaan kijken en kunnen ontgroeien aan de door ons opgebouwde (voor)oordelen, waar ikzelf niet vreemd aan ben, komt er een wijsheid naar boven in die teksten waar veel inzichten uit geput kunnen worden. Het is dan zaak om de beelden die we daarover hadden te ontstijgen en te lezen wat er staat. Geen plaatjes en concepten meer plakken op woorden die ons niet zinnen omdat we er een idee van vroeger aan over hebben gehouden, maar open staan voor wat er werkelijk bedoeld wordt, want die mystieke teksten zijn wel degelijk aan onze persoonlijke verbeelding ontstegen.
Zo krijg ik een heel ander idee over het koninkrijk der Hemelen als ik lees wat Evagrius Ponticus schrijft in de Filokalia. Daarbij wil ik aantekenen dat deze teksten alleen maar geschreven kunnen zijn vanuit de persoonlijke ervaring en dus vanuit menselijk perspectief doodgewoon haalbaar zijn voor iedereen en uit te proberen door je erin te verdiepen en het je eigen te maken of te zien hoe het functioneert.
Hij schrijft letterlijk:
Het koninkrijk der Hemelen is,
naast waarachtig spiritueel inzicht
in de bestaande werkelijkheid,
gelijkmoedigheid van de ziel.
Dat zet het koninkrijk der hemelen niet ergens ver van ons weg, maar dat betekent dat het hier en nu te vinden is onder de juiste innerlijke omstandigheden. Dat zou toch prachtig zijn. Kijk en daar kunnen we uit gaan proberen of ons leven 'paradijselijker' zou worden als we ons met zulke teksten uiteen gaan zetten en ze in ons leven gaan verwerkelijken.
De volgende vraag is dan: wat is waarachtig spiritueel inzicht in de bestaande werkelijkheid. Evenzo als, wat is gelijkmoedigheid van de ziel.
Daar worden o.a. hele boeken over geschreven maar uiteindelijk is het een zoektocht in jezelf van steeds weer een weg vinden, je spiegelen en met een open mind blijven kijken en toetsen. Een weg die ieder voor zich gaan kan. Soms door het lezen van teksten en er staan er bijvoorbeeld meer dan genoeg in de Filokalia, of teksten uit andere stromingen.
Ik vond een weg in Boeddhistische teksten en lessen die me steeds meer inzicht gaven, en het grappige is dat het ook doorwerkte in de christelijk mystieke teksten waardoor ik er nu van kan genieten zonder last te hebben van die oude concepten die ik met me meedroeg en open en vrij steeds weer kan kijken hoe die aanwijzingen bij mij in elkaar steken. Heb ik inzicht en gelijkmoedigheid en weet ik wel wat daarmee bedoeld wordt, want ook daar zit ik er nog zo vaak naast met die oude ideeën over wat gelijkmoedigheid is. Nu weet ik dat het in ieder geval niet betekent dat alles plat en zonder emoties is.
Er is een grote betrokkenheid in gelijkmoedigheid. Daar alleen al zou je een heel boek over kunnen schrijven. Het is iedere keer weer spitten in mezelf en oplettend zijn. En ik merk, mijn leven is er echt wat 'paradijselijker' van geworden. ;-) Het werkt dus.
De sleutel
Ik heb een label: Filokalia gemaakt en ben van plan er meer over te schrijven.